برنامه‌ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط‌زیست در مناطق حفاظت شده دریایی (مطالعه موردی منطقه حفاظت شده مند- استان بوشهر)

Authors

  • ، نبی اله مرادی کارشناسی ارشد مدیریت محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران
  • امین پاداش٭ کارشناسی ارشد مدیریت محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران
  • بهروز دهزاد استاد گروه جغرافیا، دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، ایران
  • سید علی جوزی استادیار گروه محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران
  • سید محمدباقر نبوی استادیار گروه محیط‌زیست، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران
Abstract:

محیط‌زیست و لزوم حفاظت از آن در دهه‌های اخیر مورد توجه جدی کلیه افراد و مجامع بین‌المللی و جهانی قرار گرفته است. توسعه بی‌رویه فعالیت‌های اقتصادی انسان از یک سو و اتکای بی‌واسطه و وابستگی معیشتی قشر کثیری از جمعیت رو به رشد جهان به طبیعت از سوی دیگر، روز به روز از تنوع طبیعی اکوسیستم‌ها و زیستگاهها می‌کاهد و محدودیت‌های بیشتری را برای زندگی و بقای حیات‌وحش فراهم می‌کند. در نتیجه اجرای برنامه‌های حفاظتی از گونه‌ها و اکوسیستم‌ها فقط به نقاط مشخصی محدود شده که امروزه تحت عنوان مناطق حفاظت شده مشهورند. «برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی(1)» از مهمترین ارکان سیستم‌های مدیریت در یک سازمان است؛ مدیریت راهبردی هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات و وظایف چندگانه‌ای است که سازمان را قادر می‌سازد به مقاصد خود دست یابد (هانگر و ویلن، 1382). استفاده صحیح و مؤثر از «برنامه ریزی و مدیریت راهبردی» به‌عنوان مهمترین ارکان سیستم‌های مدیریت و همچنین به لحاظ نقش پیش‌گیرنده آن، اثربخشی مثبتی بر کنترل مشخصه‌های فنی و غیرفنی در تمام سطوح و در نهایت بر نتایج نهایی و برایندهای سازمان خواهد داشت. این پژوهش علمی- کاربردی با هدف ارائه برنامه راهبردی مدیریت محیط‌زیستی منطقه حفاظت شده مند بوشهر به انجام رسید، که برای نخستین بار در ایران در منطقه حفاظت شده دریایی انجام می‌شود. بدین‌منظور در نخستین قدم به تعیین زون‌های منطقه حفاظت شده مند به روش ارزیابی چند معیاره(2) پرداخته شد، بررسی‌ها مشخص کرد که 35/28 از منطقه را زون حفاظت شده شامل می‌شود (مصطفوی و همکاران، 1385). در قدم بعدی به‌منظور ارائه برنامه‌ریزی راهبردی به روش ماتریس سوات تعداد 154 پرسشنامه در اختیار جامعه آماری و همچنین خبرگان منطقه تکمیل شد. بدین‌منظور ابتدا عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجی (فرصت‌ها و تهدیدات) محیط تحت بررسی شناسایی شدند. پس از شناسایی، عوامل داخلی و خارجی در قالب جداول ارزشیابی عوامل داخلی (IFE)(3) و ارزشیابی عوامل خارجی (EFE)(4) نمره‌دهی و وزن‌دهی شدند. به‌منظور وزن‌دهی عوامل داخلی و خارجی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)(5) و نرم‌افزار EXPERT CHOICE بهره‌گیری شد. به‌منظور تعیین راهبردها از خروجی ماتریس سوات بر اساس اولویت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی منطقه بارگذاری هر یک از گزینه‌های توسعه، انجام شد و در پایان راهبرد سوم، یعنی «راهبرد استفاده از رویکردهای حفاظتی همگام با معیارهای بین‌المللی به پشتوانه قوی اجرایی دولتی- ملی» با کسب بالاترین امتیاز 05/6 به‌عنوان اولین اولویت برنامه‌ریزی راهبردی مهم برای این منطقه حاصل شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برنامه ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط زیست در مناطق حفاظت شده دریایی (مطالعه موردی منطقه حفاظت شده مند- استان بوشهر)

محیط زیست و لزوم حفاظت از آن در دهه های اخیر مورد توجه جدی کلیه افراد و مجامع بین المللی و جهانی قرار گرفته است. توسعه بی رویه فعالیت های اقتصادی انسان از یک سو و اتکای بی واسطه و وابستگی معیشتی قشر کثیری از جمعیت رو به رشد جهان به طبیعت از سوی دیگر، روز به روز از تنوع طبیعی اکوسیستم ها و زیستگاهها می کاهد و محدودیت های بیشتری را برای زندگی و بقای حیات وحش فراهم می کند. در نتیجه اجرای برنامه ها...

full text

مطالعه فلوریستیکی منطقه حفاظت شده زرچشمه در استان اصفهان

منطقه حفاظت شده زرچشمه در فاصله 60 کیلومتری جنوب غربی شهرضا، شمال روستای اسفرجان، 12 کیلومتری روستای هونجان و در فاصله 130 کیلومتری شهر اصفهان واقع شده است. هدف از این تحقیق بررسی ترکیب فلوریستیکی، اشکال رویشی، تعیین پراکنش جغرافیایی (کوروتیپ)، و ارزش حفاظتی، دارویی، سمی و مرتعی گیاهان این منطقه است. کلیه داده های حاصل از این تحقیق برای اولین بار از این منطقه گزارش می شود. نتایج حاصل از این بر...

full text

توان ها و قابلیت های اکوتوریستی مناطق حفاظت شده محیط زیست در جهت توسعه پایدار بررسی (مطالعه موردی: منطقه ی حفاظت شده جهان نمای گرگان)

اکوتوریسم در یک تعریف کلی عبارت است از گسترش توریسم طبیعت بر مبنای مسئولیت پذیری در برابر محیط زیست است و هرگونه برنامه ریزی اکوتوریسم رسیدن، به توسعه پایدار از اولویت برخوردار است. تحقیق حاضر با عنوان بررسی قابلیت ها و توانمندی های اکوتوریستی منطقه حفاظت شده جهان نما بر آن است با برنامه ریزی اکوتوریستی و شناخت اولویت ها به توسعه ی پایدار نائل آید. منطقه حفاظت شده جهان نما در رشته کوه های البرز...

full text

کاربرد روشهای تصمیمگیری چند شاخصه در تجزیه و تحلیل مخاطرات محیطزیستی مناطق حفاظت شده (مطالعه موردی: منطقه حله بوشهر)

این مطالعه، بهمنظور تجزیه و تحلیل مخاطرات محیطزیستی منطقه حله بوشهر انجام گرفت. بددین منظدور ، ابتددا  بدا  توجده  بده  بازدیددها   میدانی، مصاحبه با بومیان منطقه و بررسی ویژگیها  محیطزیست منطقه، ریسکها  موجود در منطقه شناسایی شد. سپس، ریسکهدا   شناسایی شده با استفاده از تکنیک دلفی و تکمیل پرسشنامهها  مربوط به آن غربالگر  شدند. در نهایدت ، 20 عامدل  ریسد ک در دو گدروه  حوادث طبیعی و ریسکها  محی...

full text

بررسی فلور و رویشگاههای منطقة حفاظت شدة مند (استان بوشهر)

یکی از اساسی‌ترین اقدامات به دنبال برنامه‌ریزی‌های حفاظتی در مناطق حفاظت شده، شناخت منابع زیستی پایه مانند فلور و پوشش گیاهی است. این اقدامات در مناطق خشک به‌دلیل حساسیت زیستگاهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بخش اعظم کشور ایران دارای اقلیم خشک، نیمه خشک و یا فوق العاده خشک است و مناطق ساحلی خلیج فارس در این میان از اهمیت چشمگیری برخوردارند. مند به عنوان منطقة حفاظت شده با مساحت 53000 هکتار در...

full text

ارزیابی کارآمدی مدیریت مناطق حفاظت شده (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده دنا، ایران)

منطقه حفاظت شده دنا با وسعت 93820 هکتار در 36 کیلومتری شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد جهت حفاظت جمعیت و زیستگاه گونه های جانوری چون کل و بز، خرس قهوه ای و پلنگ در شبکه مناطق حفاظت شده ایران قرار دارد. اما تا کنون در این منطقه حفاظت شده هم چون سایر مناطق حفاظت شده در کشور، اثربخشی مدیریت اعمال شده به صورت علمی مورد ارزیابی قرار نگرفته است.ارزیابی اثربخشی مدیریت اعمال شده در منطقه حفاظت...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 1

pages  53- 66

publication date 2011-02-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023